Invloed van smaken en kruiden

In de Ayurveda zijn er zes smaken: zoet, zuur, zout, scherp, bitter en wrang.
In onderstaande tabel staan de zes smaken vermeld met per smaak de samenstelling, het effect en de eigenschappen van die smaak.

Degenen met een vata-constitutie (lucht) zijn gevoelig voor scherpe, bittere en wrange smaken. Een vata-type moet bij voorkeur etenswaren nemen met zoete, zoute en zure smaken.

Mensen met voornamelijk een pitta-constitutie (vuur) zijn gevoelig voor zure, zoute en scherpe smaken. Vermijden dus! Een pitta-type komt in balans met zoete, bittere en wrange smaken

Personen met een kapha-constitutie (aarde) zijn ‘gevoelig’ voor zoete, zure en zoute smaken en moeten die niet te veel nemen. Een kapha-type gedijt het best bij bittere, wrange en scherpe smaken.

Kruiden
Belangrijk: De Ayurveda heeft inzicht in kruiden met betrekking tot de eigenschappen en effecten ervan in het lichaam en op de dosha’s. Daarom is bij een combinatie van kruiden de totale versterkende /verhogende of verminderende /verlagende werking in het lichaam van belang, niet het ‘actieve’ bestanddeel van ieder kruid. Een kruid kan verwarmend werken in combinatie met een tweede kruid, maar ook verkoelend als er een ander tweede kruid wordt gekozen. Zo heeft ieder middel z’n eigen specifieke combinatie.

Enkele keukenkruiden
Mensen met bijv. een pitta-constitutie, hebben veel ‘warmte’ in het lichaam. Daarom kunnen ze beter ‘verkoelende’ kruiden nemen. Koriander en venkel bijvoorbeeld zijn verkoelend en daarom geschikt voor pitta-types. Gember en kruidnagel zijn verwarmend en dus beter geschikt voor vata-types. Kapha-types profiteren van scherpe en opwekkende kruiden als peper.

In principe zijn voor wat betreft kruiden alle kruiden geschikt voor vata-types en kapha-types. Voor vata-types zijn de verwarmende kruiden vooral goed, voorzichtigheid is geboden met scherpe kruiden. Scherpe kruiden zijn wel het beste om kapha te verminderen. De beste smaak voor pitta-types is bitter. Zuur is een sterk nadelige pitta-smaak en zout is slecht voor de pitta-huid.

Basilicum (vers), Dille, Foelie, Gember* (vers), Kaneel, Kerrieblad, Komijn, Koriander, (Peper)munt, Peterselie, Saffraan, Vanille, Venkel en Wintergroen zijn bijvoorbeeld geschikt voor pitta-types.

Amandel, Anijs, Basilicum (droog), Cayennepeper, Fenegriek, Foelie, Gember (poeder), Knoflook, Kruidnagel, Laurierblad, Maanzaad, Mosterdzaad, Nootmuskaat, Oregano, Paprika, Piment, Rozemarijn, Salie, Steranijs, Tijm en zout zijn niet geschikt voor pitta-types.

*Verse gember is een van de weinige scherpe kruiden die door pitta-types mag worden gegeten. Ondanks de scherpe smaak is gember namelijk zoet en heeft daardoor een verkoelende werking.

Niet alleen bij kruiden zijn de smaken belangrijk. Dit geldt natuurlijk ook voor bijvoorbeeld groenten en zuivel.

De ontwikkeling van de zintuigen hangt samen met de zintuiglijke waarneming zoals die van de zes smaken. De westerse smaak vervlakt echter steeds meer en meer tot voornamelijk zoet, zuur en zout. Over de risico’s en mijn zorg daarover heb ik eerder een artikel geschreven. Voor meer informatie over de ontwikkeling van de zintuigen kan je contact met me opnemen.

Ziekten en kruiden
De individuele constitutie vertelt over het algemeen voor wat voor ziekte de persoon ‘aanleg’ heeft.
Kapha-types bijvoorbeeld, neigen naar kapha-ziekten (vooral in de luchtwegen) zoals verkoudheid en verstoppingen. Pitta-types neigen dus naar pitta-ziekten (bijvoorbeeld ontstekingen, maagzuur) en vata-types naar vata-ziekten (alles wat te maken heeft met droogte en beweging zoals bijvoorbeeld obstipatie en Parkinson).
Mensen kunnen echter ook aan een ziekte lijden, die van een andere aard is dan een constitutie, zoals een pitta-persoon die aan verkoudheid lijdt, wat normaal gesproken een kapha-aandoening is. Daarom moet er niet alleen rekening worden gehouden met de aard van de persoon, maar ook met die van de ziekte en beide behandelen.
Ziektetoestanden die naar hun aard van de patiënt afwijken, zijn relatief gemakkelijk te behandelen. Die met dezelfde aard zijn minder makkelijk te behandelen, aangezien de aard van de betrokkene de aard van de ziekte versterkt. In dit geval zou de verkoudheid bij het pitta-type makkelijker te behandelen zijn dan bij het kapha-type.

Individuele begeleiding
Meer inzicht in jouw specifieke type en de eventuele onbalans kan je via individuele begeleiding krijgen. We gaan dan verder in op de werking van kruiden op je gezondheid en besteden veel aandacht aan een passende leefstijl.
Belangrijk uitgangspunt in de Ayurveda is dat alles wat je doet prettig moet voelen, dus een streng dieet hoeft helemaal niet heilzaam te zijn. Samen zoeken we naar voeding en een leefstijl die bij jou past, maar wel je gezondheid ondersteunt. Meer informatie over jouw constitutie kan je krijgen via de test voor je lichamelijke balans, maar veel nauwkeuriger via een Ayurvedisch consult.

The Lowlands